นิด้า – ผลกระทบจากมลพิษในแม่น้ำกกเริ่มน่าเป็นห่วงมากขึ้น หลังมีการตรวจพบสารหนูในร่างกายของเด็ก ซึ่งเป็นสัญญาณอันตรายที่ต้องเฝ้าระวังวิกฤติครั้งนี้มีสาเหตุมาจากการทำเหมืองแร่หายาก (Rare Earth) ในเมียนมาร์ที่ปล่อยสารหนูและโลหะหนักอื่น ๆ ลงสู่แม่น้ำ
ดร.ณิรวัฒน์ ธรรมจักร์
ระดมความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญทุกฝ่าย
จากปัญหาดังกล่าวทางหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคนและทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาฯ (บพค.) จึงได้จัดเสวนาวิชาการ หัวข้อ “จากข้อมูลสู่โอกาส : แกะรอยสารพิษ…ปลุกชีวิตแม่น้ำกก” ขึ้น ณ สถาบันบัณฑิตพัฒนาบริหารศาสตร์ (นิด้า) เมื่อเร็ว ๆ นี้
ศาสตราจารย์ ดร.ศิวัช พงษ์เพียจันทร์
ดร.ณิรวัฒน์ ธรรมจักร์ ผู้อำนวยการหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคนและทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาฯ (บพค.) “ตามที่ทราบกันแล้วว่า วิกฤติแม่น้ำกก เกิดจากการทำเหมืองแร่ Rare Earth ในประเทศเพื่อนบ้าน แล้วมีการปล่อยนำเอาของเสียจากอุตสาหกรรมนั้นเข้ามาสู่เมืองไทย จากปัญหาดังกล่าว เป็นภารกิจหนึ่งที่ บพค.ต้องเข้าไปเร่งรัดดำเนินการ บพค. สนับสนุนงบประมาณ และส่งทีมนักวิจัยลงพื้นที่เก็บตัวอย่างน้ำและตะกอนดินจากแม่น้ำกกบริเวณบ้านกะเหรี่ยงรวมมิตร ต.แม่ยาว อ.เมือง จ.เชียงราย เพื่อนำไปวิเคราะห์ความเป็นพิษด้วยเทคโนโลยีแสงซินโครตรอน เมื่อได้ผลวิจัยและแนวทางการแก้ไขปัญหาแล้วนำไปสู่การขับเคลื่อนในเชิงนโยบายเพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากสารพิษดังกล่าว
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นิอร สิริมงคลเลิศกุล
ด้วยประสบการณ์ ความรู้ และวิสัยทัศน์ ของ ดร.ณิรวัฒน์ บพค. พร้อมเดินหน้าสู่บทบาทองค์กรแกนนำในการขับเคลื่อนการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม เพื่อเสริมศักยภาพการแข่งขันของประเทศในเวทีโลกอ่างมั่นคงและยั่งยืน
ศาสตราจารย์ ดร.ศิวัช พงษ์เพียจันทร์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการป้องกันและจัดการภัยพิบัติ นิด้า และประธานฟิวเจอร์เอิร์ธไทยแลนด์ เน้นย้ำว่าการใช้แร่ธาตุในการผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าแล้วปล่อยให้มีการปนเปื้อนในแม่น้ำ จะนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงต่อประชาชน โดยเฉพาะเมื่อพบสารหนูในร่างกายเด็ก ต้องมีการศึกษาผลกระทบเพิ่มเติมต่อสุขภาพประชาชน ทุกฝ่ายต้องทำงานเชิงรุกให้มากขึ้นและอาจต้องพิจารณาไม่ซื้อแร่ Rare Earth จากประเทศเพื่อนบ้านหากมีความจำเป็น และต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับพฤติกรรมการบริโภคและแหล่งน้ำที่ใช้ วิกฤติมลมิษนี้เป็นปัญหาที่ไม่สามารถประเมินผลกระทบได้ทันที จึงต้องการความร่วมมือจากหน่วยงานด้านสาธารณสุขเพื่อศึกษาและแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง
นอกจากสารหนูแล้ว รองศาสตราจารย์ ดร.พัชรีย์ พริบดีเวช นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ยังกล่าวว่ามีการตรวจพบโลหะหนักอื่นๆ ด้วย เช่น โครเมียม, นิเกิล และเหล็ก โดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์ที่เรียกว่า ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) ซึ่งสามารถตรวจจับสารที่มีอยู่ในอัตราส่วนล้านล้านส่วนได้ อย่างไรก็ตามข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์นี้เป็นเพียงข้อมูลด้านปริมาณเท่านั้น และต้องการนักวิจัยจากหลากหลายสาขามาร่วมกันเพื่อวิเคราะห์และหาทางแก้ไขปัญหาให้ดีขึ้นในอนาคต
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นิอร สิริมงคลเลิศกุล นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา กล่าวเพิ่มเติมว่าปัญหาดังกล่าวสร้างความตระหนกให้กับประชาชน และยังไม่มีการพิสูจน์ทราบที่ชัดเจนเกี่ยวกับผลกระทบทั้งหมด นอกจากนี้ยังส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตของชาวบ้าน ทั้งการท่องเที่ยวในแม่สายที่หดหายไป และการทำประมงที่ทำได้ยากขึ้น ราคาปลาถูกกดต่ำลงเนื่องจากผู้บริโภคกังวลด้านความปลอดต่อสุขภาพ
